) ابعاد توانمندسازی روانشناختی

توانمندسازی روانشناختی یکی از تکنیک­های مدیریتی است که شامل زمینه های گسترده­ای می­شود. محققان مختلف ابعاد مختلفی را برای توانمند سازی روانشناختی معرفی کرده اند که در اینجا به برخی از آن­ها اشاره خواهد شد.

در یک تعریف نهایی برای توانمندسازی روانشناختی چهار مولفه را مشخص کرده­اند.

• معنی­دار بودن: به معنی ارزش کار که در رابطه با ایده­آل­ها و استانداردها ارزیابی شود. کار هنگامی با معنی است که بین نیازمندیهای کار و باورها، ارزش­ها و رفتارهای فرد سازگاری وجود داشته باشد. فردی که کار با معنی انجام می­دهد به احتمال قوی احساس توانمندی می­کند.
• شایستگی: به معنی باور شخص به داشتن توانایی برای انجام یک کار خاص به شکل مطلوب می­باشد. فرد با احساس شایستگی تصور می­کند که برای نیل به نیازمندی­های عملکرد بالا در یک وضعیت خاص دارای توانمندی است.
• خود تصمیمی: احساس فرد از داشتن حق انتخاب در شروع و تنظیم یک اقدام خاص، هرگاه فرد احساس کند که می­تواند بهترین روش برای حل مشکلات کاری خود را انتخاب کند خود تصمیمی در حد بالا است. همچنین مستلزم ملاحظاتی است مثل انتخاب سرعت کار و محل کار. یک فرد توانمند شده به دنبال انجام کار لازم است در عوض اینکه فقط پشت میز خود بنشیند تا زمان بگذرد.
• منشأ اثر بودن: حدی که در آن فرد می­تواند استراتژی، روند اجرایی کارها، یا پیامدهای عملیاتی در شغل خود را تحت تاثیر قرار دهد، در عوض اینکه دنباله رو سازمان باشد. در این حالت فرد احساس می­کند در مورد آینده سازمان حق اظهار نظر دارد(Tony,2011).

گروهی دیگر عنوان نمودند توانمندسازی روانشناختی را می­توان در پنج بُعد احساس شایستگی، احساس موثر بودن، ارزشمند بودن، خودمختاری و اعتماد خلاصه کرد.

احساس شایستگی: اطمینان داشتن به توانایی خود در انجام وظایف به طور موفقیت آمیز

احساس موثر بودن: باور داشتن به توانایی تاثیر گذاری یا کنترل شخصی بر نتایج فعالیت­ها

ارزشمندبودن: ارزش قائل شدن برای اهداف شغلی بر اساس ایده­آل­ها و استانداردهای شخصی

خودمختاری: داشتن آزادی عمل در انتخاب روش و چگونگی انجام کار

اعتماد: احساس امنیت کردن و باورکردن به اینکه با انها برخورد می­شود (آقابیگی،۱۳۹۱).

۲-۱-۴) رویکردها و مدل­های توانمندسازی

دو رویکرد برای توانمندسازی معرفی شده است.

الف.  رویکرد مکانیکی (ارتباطی): براساس این دیدگاه، توانمندسازی به معنای تفویض اختیار و قدرت از بالا به پایین، همراه با مرزها و محدودیت های روشن و پاسخگویی دقیق است که کنترل مدیریتی را افزایش می­دهد. در این رویکرد توانمندسازی فرآیندی است که طی آن مدیریت ارشد یک بینش روشن تدوین کرده و برنامه ها و وظایف معین برای نیل به آن در سازمان ترسیم می­نماید. او اطلاعات و منابع مورد نیاز برای انجام وظایف را برای کارکنان فراهم می­کند و اجازه می­دهد تا آنان در صورت نیاز تغییرات رویه­ای و اصلاح فرآیند­ها را انجام دهند. در این رویکرد نتایج کار و فعالیت بیشتر تحت کنترل مدیریتی باشد و ساده سازی کار و وظایف مورد تأکید است. به طور خلاصه در این رویکرد توانمندسازی یعنی تصمیم گیری در یک محدوده معین.

ب.  رویکرد ارگانیکی (انگیزشی): این رویکرد دیدگاهی از پایین به بالاست و کنترل را کاهش می­دهد. براساس این رویکرد توانمندسازی برحسب باورهای شخصی افراد تعریف می­شود. بر طبق این دیدگاه، افراد توانا دارای ویژگی­های مشترکی هستند که تحت عنوان ابعاد توانمندسازی مطرح می­شوند. این ابعاد اقدامات خاص مدیریتی نیستند بلکه منعکس­کننده­ی تجربیات یا باورهای کارکنان در مورد نقش آن­ها در سازمان می­باشند. بنابراین توانمندسازی چیزی نیست که مدیران برای کارکنان انجام دهند بلکه طرز فکر کارکنان در مورد نقش آن­ها در سازمان است. در عین حال مدیریت سازمان می­تواند بستر لازم را برای توانمندتر شدن کارکنان فراهم نماید. اما باید کارکنان توانمند را گزینش و به کار گیرند آن­ها باید خودشان احساس کنند که دارای آزادی عمل و قدرت تصمیم­گیری هستند، آن­ها باید شخصاً احساس تعلق به سازمان کرده، احساس شایستگی و تبحر در مورد توانایی­های خود کنند و شایسته تأثیرگذاری بر سیستمی باشند که در آن کار می­کنند(زمانی­فر، ۱۳۹۰).

جدول ۲-۲: رویکردهای توانمندسازی روانشناختی (Bogler-Nir,2012)

به طور خلاصه، رویکردهای اساسی توانمندسازی کارکنان و مؤلفه­های آن­ها را می­توان در نمودار ۲-۲ مشاهده نمود (Bogler-Nir,2012).

 متن فوق تکه ای از این پایان نامه بود

برای دیدن جزئیات بیشتر ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید:

متن کامل

شکل ۲-۲ رویکردهای توانمندسازی (Bogler- Nir, 2012)

برای تحقق بخشیدن به مفهوم توانمندسازی مدل­های گوناگونی ارائه شده است. باید توجه داشت که تلاش برای تبیین توانمندسازی به شیوه­ای کاملاً عام تلاشی ناموفق است. هر سازمانی اقتضائات خود را دارد، بنابراین چالش توانمندسازی باید با توجه به نوع وظیفه و خصوصیات فردی انجام گیرد. با این وجود، برخی از ویژگی­های عام در ابعاد توانمندسازی توسط نویسندگان مختلف بیان شده است که به نظر می­رسد که صاحبنظران در این ویژگی­ها توافق نظر دارند. اکنون به شرح مختصر این مدل ها می­پردازیم.

لینک بالا اشتباه است

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید

       

:: بازدید از این مطلب : 413