عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید) توسعه صادرات
یکی از راههای مقابله با متکی بودن اقتصاد کشورها بر درآمدهای صادرات تک محصولی، توسعهی تولیداتی است که ضمن بهبود وضع اقتصاد داخلی سبب افزایش میزان و نوع صادرات شود (وظیفه دوست و زرین نگار، ۱۳۸۷، ص ۴). هدف از توسعه و ترویج صادرات در واقع، بهبود اوضاع اقتصادی یک کشور و به تبع آن بهبود استانداردهای زندگی مردم آن کشور میباشد. توسعهی صادرات را میتوان از طریق افزایس حجم صادرات، تنوع در محصولات صادراتی و یا بازارهای هدف صادراتی انجام داد. نکتهای که در اینجا باید به آن توجه داشت این است که دستیابی به این اهداف، خود نیازمند بسیج منابع مورد نیاز، ارتقای سطح شیوهی مدیریت و فناوری محصولات و غیره در محیط کسب و کار ملی است. از این رو اهداف قابل دستیابی میباشند اما برای شرکتهای موچک و متوسط به دلیل دست نیافتن به منابع مورد نیاز دستیابی به اهداف فوق الذکر، ماهیتی سخت دارند (قره چه و شمشیری، ۱۳۸۹، ص ۶۶).
به دلیل اهمیت صادرات، دولتها معمولا اقدام به حمایت از فعالیتهای صادراتی شرکتها با به کارگیری مشوقها و برنامههای حمایتی میکنند که به برنامههای تشویق صادرات، معروف میباشند. هدف از ارائهی این خدمات و تلاشها، کمک به شرکتهای فعال در یک قلمروی اقتصادی برای شروع و یا ادامهی فعالیت های بین المللی (صادرات) است. یک گروه از این برنامهها برای شرکتها، اطلاعات تجاری و صادراتی فراهم می کنند، برخی دیگر با هدف ایجاد یا افزایش انگیزه ی شرکتها برای صادرات ارائه می شوند و بخش مهمی نیز شامل حمایتهای مالی و عملیاتی (مانند تامین مالی صادرات، بیمهی صادرات، آموزش حمل و نقل صادرات، بازاریابی صادرات، اجرای ماموریتهای تجاری خارجی، ایجاد روابط تجاری با تجّار خارجی) میشود (حسینی و همکاران، ۱۳۹۵، ص ۲۲).
۲-۱-۹-۱) نقش سیاست های توسعه صادرات در عملکرد صادرات
سرینگ هاوس و راسان[۱] (۱۹۹۰) مطرح کردند که برنامههای توسعهی صادرات، اثرات غیرمستقیمی بر روی فروش صادراتی دارند، ایشان به توسعهی صادرات به منزلهی بهبود صادرات شرکتها و در نهایت افزایش فرصت این شرکتها برای موفقیت در بازارهای بین المللی نگریستهاند. کاووسگیل[۲] (۱۹۹۰) متوجه شد که اهداف برنامههای توسعهی صادرات براساس بین المللی کردن شرکتها تغییر میکنند و شرکتها مطابق با آن بخشبندی میشوند. سطح بین المللی کردن شرکت به عنوان عاملی حیاتی در توسعه ی برنامههای مناسب شناسایی شدهاند. با بررسی مطالعات پیشین این نتیجه حاصل میشود که ارتباط مثبتی بین برنامههای توسعهی صادرات و عملکرد شرکت وجود دارد. به عنوان مثال: فعالیت نمایشگاهها و هیأت های تجاری منجر به سطوح بالاتری از عملکرد میشوند، به دلیل اینکه به مدیران این امکان را میدهند که به سرعت اطلاعاتی درخصوص بازار صادرات و فرآیند صادرات به دست آورند (سرینگهاوس و راسان[۳]، ۱۹۹۱، ص ۳).
کاتسیلیس[۴] و همکاران (۱۹۹۶) متوجه شدند که سیاستهای توسعهی صادرات ملّی، ارتباط مثبتی با عملکرد صادرات شرکتها دارند. زینکوتا[۵] (۱۹۶۰) مدلی را ارائه داد که نشان میدهد چگونه برنامههای توسعهی صادرات بر روی عملکرد صادرات شرکت تاثیر میگذارد. مطابق با این مدل، کمکهای صادراتی فقط به طور مستقیم بر روی عملکرد صادرات اثر می گذارد. این برنامهها به عنوان ابزاری برای افزایش قابلیتها، شایستگیهای مدیریتی و سازمانی نگریسته شده است.
- صلاحیتهای سازمانی شامل: تواناییهای تحقیق، آگاهی از بازار، ارتباطات، منابع انسانی و فناورانه میباشد.
- صلاحیتهای مدیریتی شامل: آموزش، تبلیغات بین المللی، تخصص، گرایش و تعهد بین المللی میباشد.
به طور کلی، برنامههای تشویق صادرات را به سه گروه برنامههای تشویق مالی (شامل: معافیتهای مالیاتی، وام های صادراتی، مجوز جانشین کردن مواد اولیه وارد شده و بیمهی صادرات)، برنامههای کمکهای فنّی (ترفیع بازاریابی در کشورهای هدف، کمک وارداتی به صادرکنندگان و حمایتهای حمل و نقل صادراتی) و سایر مشوقها (اصلاح بروکراسی و جوایز صادراتی) دسته بندی کردهاند (حسینی و همکاران، ۱۳۹۵، ص ۲۵).
ابی و اسلاتر[۶] (۱۹۹۵)، عوامل تاثیرگذار بر عملکرد صادراتی را به عوامل مربوط به محیط بیرونی و عوامل مربوط به محیط درونی بخش بندی کرده اند. به زعم ایشان، عملکرد صادرات تحت تاثیر سه گروه از متغیرهای درونی به شرح زیر قرار می گیرد:
- مشخصههای شرکت: مانند اندازهی شرکت، طرز تلقی مدیریت تسبت به صادرات
- قابلیتهای شرکت: مانند دانش بازاریابی و فناوری
- استراتژی بازاریابی بین المللی: مانند بازارهای هدف، روش ورود و تطبیق آمیختهی بازاریابی با بازارهای هدف
استفاده از برنامههای تشویق صادرات، دانش و اطلاعات عملی صادرات را افزایش میدهد، طرز تلقی و ادراک مدیران از محیط بازار صادراتی را تحریک میکند و تعهد به صادرات را نیز ارتقاء میبخشد و از این طریق به طور مستقیم بر استراتژی صادرات و عملکرد صادرات تاثیر میگذارد (گنجتورک و کوتیب[۷]، ۲۰۰۴، ص ۵۱۲).
اگر مدیران شرکتها، محرکهای صادراتی مختلف را درک کرده و قدرت آنها را بالا برآورد کنند، ممکن است صادرات را به عنوان یک استراتژی پذیرفته و رفتار صادراتی را آغاز نمایند. محرکها یا انگیزاننده های صادرات را میتوان براساس منبع محرک، به دو دسته محرکهای درونی و محرکهای بیرونی تقسیم نمود. محرکهای درونی عواملی هستند که به محیط داخلی شرکت مربوط میباشند اما محرکهای بیرونی ریشه در محیط کشور مادر یا کشور بیگانه دارند. به علاوه، میتوان براساس ماهیت محرکها، آنها را به محرکهای فعال و محرکهای واکنشی دسته بندی نمود. در این دسته بندی، محرکهای پیش فعال، محرک هایی هستند که ناشی از شایستگیها و توانمندیهای داخلی و منحصر به فرد شرکتها میباشند. این فاکتورها، فاکتورهای کششی نامیده میشوند. محرکهای واکنشی یا فاکتورهای فشار، محرکهایی هستند که موجب درگیر شدن شرکت در صادرات برای پاسخ به فشار یا تحریک عوامل محیطی میشوند. بنابراین، برنامههای تشویق صادرات محرکهای بیرونی و واکنشی صادرات هستند که ممکن است بر عملکرد یا استراتژی صادرات شرکتها تاثیر داشته باشند. زمانی که یک شرکت با دو راهی تصمیمگیری برای شروع یا ادامه ی صادرات مواجه میشود، گرایش عمومی به سمت تصمیم به عدم صادرات است. گرایش به عدم صادرات را میتوان به موانع صادراتی نسبت داد. موانع صادراتی شامل موانع نگرشی، ساختاری یا عملیاتی هستند و موجب پنهان ماندن یا عدم شکوفایی تواناییهای شرکتها در شروع یا گسترش و ادامهی فعالیت های صادراتی میشوند (حسینی و همکاران، ۱۳۸۹، ص ۲۶).
۲-۱-۱۰) عملکرد صادراتی
برای سالها عملکرد در بازارهای بین المللی شرکتها مورد توجهی محققان مختلف بوده است. این تعجب برانگیز نسیت که مدیران شرکتهای بین المللی باید درباره تعهدات آینده بر مبنای عملکرد فعالیتهای کنونیشان تصمیمگیری کنند. ظاهرا قضاوت در این مورد که آیا یک معامله بین المللی موفق است یا خیر، آسان میباشد. ممکن است هدفهای از پیش تعیین شده توسط مدیریت تحقق یابد یا حتی فراتر از آن باشد. موفقیت مفهوم پیچیدهای است که میتواند به وسیلهی شاخصهای چندگانه اندازهگیری شود (موان[۸] و همکاران، ۲۰۰۸، ص ۴۸۹).
عملکرد در بازارهای بین المللی به رضایت مدیران از نتایج اقتصادی مربوط میشود و دانش بازار جدید به دست آمده از فعالیتهای بین المللی که بازار و هدفهای توانمندگرا را نشان میدهد، مربوط میباشد. مقیاس عملکرد در بازارهای بین المللی برگرفته از مطالعات نایت و کاوسگیل میباشد. (مقیاس هفت امتیازی رضایت را در رابطه با انتظارات اولیه دربارهی سهم بازار، رشد فروش، سوددهی قبل از مالیات، رشد فروش در مقایسه با رقبای اصلی و یک ارزیابی کلی از رضایت اندازه گیری می کند.) مقیاس دانش درباره بازار جدید سوالاتی را به روش سادهای شکل میدهد و رضایت را با دسترسی به بازارهای جدید و مشتریان و همچنین رضایت درمورد دانش جدید دربارهی رقبا و کانالهای توزیع، اندازه گیری میکند (نایت و کاووسگیل[۹]، ۲۰۰۴، ص ۱۲۵).
۲-۱-۱۰-۱) تعیین کنندههای عملکرد صادرات شرکت
در ادبیات مرتبط با صادرات، عوامل مختلفی به عنوان عوامل تاثیرگذار بر موفقیت صادرات بیان شده است. در یک تقسیم بندی میتوان این عوامل را به تعیینکننده های داخلی و تعیین کنندههای خارجی، تقسیم نمود. تعیینکنندههای داخلی یا قابل کنترل، به عواملی گفته میشود که در درون شرکت وجود دارند و توسط مدیران شرکت قابل کنترل هستند، درصورتی که تعیین کنندههای خارجی در محیطی که شرکت در آن فعالیت دارد، وجود داشته و غیرقابل کنترل میباشند (رحیم نیا و صادقیان، ۱۳۹۰، ص ۱۲۲).
- تعیین کننده های داخلی
تعیین کنندههای داخلی عملکرد صادرات عبارتند از: مشخصههای شرکت، مدیریت، منابع فناوری، مشخصه های تصمیم گیرنده و تعیین کنندههای مرتبط با صادرات.
- مشخصه های شرکت:
از مشخصههای شرکت میتوان به اندازه و تجربه اشاره نمود. در میان تعیین کنندههای عملکرد صادرات، اندازهی شرکت به روشهای مختلف (از جمله تعداد کارمندان ثابت شرکت) اندارهگیری شده است اما تاثیر آن قابل بحث است. تاثیر مثبت آن با توجه به این مطلب توجیه میشود که هرچه یک شرکت بزرگتر باشد، منابع بیشتری دارد و شرکتهای بزرگتر میتوانند از اقتصاد مقیاس و تجربهی بالا، سود ببرند و عملکردشان را بهبود بخشند. در عین حال شرکتهای کوچک متعددی با عملکرد بالا وجود دارد به طوری که بیان می شود، شرکتهای کوچک میتوانند با انعطاف پذیری، از فرصتهای رشد بیشتری استفاده نمایند، حتی اگر محدودیت منابع داشته باشند. شرکت میتواند یک عامل تعیینکنندهی موفقیت صادرات به شمار آید. از یک طرف هرچه تجربه شرکت بیشتر باشد، میتواند از روشها و تکنیکهای بیشتری بهره مند شود و بر عملکرد تاثیر مثبتی گذارند اما از طرف دیگر، عنوان میشود که شرکتهای جوانتری که در بازار محلی شرایط نامساعدی دارند، میتوانند با تمرکز بر صادرات، عملکرد بهتری داشته باشند (ویلکینسون و براودرز[۱۰]، ۲۰۰۶، ص ۲۳۴).
- مدیریت شرکت
مدیریت شرکت میتواند یک منبع در جهت بهبود عملکرد شرکت، ایفای نقش کند. تعهد مدیریت به امر صادرات، به عنوان یک تمایل کلّی به تخصیص منابع مورد نیاز برای صادرات است که میتواند تاثیر به سزایی بر عملکرد صادرات داشته باشد. اختلاف در تعهد میتواند منجر به عدم دستیابی برابر به اطلاعات شود. رسالت تجارت نیز میتواند به عنوان یک مولفهی مدیریت مورد نظر قرارگیرد که باعث بهبود عملکرد صادرات میشود (اسپنس[۱۱]، ۲۰۰۳، ص ۸۴).
- منابع تکنولوژی
نوآوری میتواند به عنوان یک منبع سودآوری تلقی شود. نوآوری منجر به عملکرد بهتر شرکت میشود. خلاقیت نیز میتواند به عنوان یک معنای وسیعتر، نسبت به نوآوری، مورد توجه قرار گیرد (لئونیدو[۱۲] و همکاران، ۲۰۰۲، ص ۵۳ ).
- مشخصه های تصمیم گیرنده
شخصیت و نگرش تصمیمگیرنده که میتواند مدیر یا مالک شرکت باشد در زمینهی نوع تجارت و صادرات می تواند بر عملکرد صادرات شرکت ها تاثیر بسزایی داشته باشد (کاووسگیل و زو[۱۳]، ۱۹۹۴، ص ۵).
- تعیین کننده های مرتبط با استراتژی صادرات
مولفههای متفاوتی به عنوان مولفههای استراتژی صادرات در ادبیات مدیریت وجود دارد. یکی از این مولفه ها با عنوان استراتژی بازاریابی، آمیختهی بازاریابی را دربر دارد که شامل محصول، قیمت، توزیع و ترفیع میشود. نوع ارتباط بین صادرکننده و سایر شرکای تجاری (مانند: مشتریان واسطه ها و غیره) میتواند در بهبود عملکرد صادراتی شرکت، موثر واقع شود. استراتژیهایی از نوع تشریک مساعی، یک راه موثر برای توسعهی دانش صادراتی و تقویت منابع هستند (هاهتی[۱۴] و همکاران، ۲۰۰۵، ص ۱۲۶). استراتژی تطبیق محصول نیز مولفهای دیگر از استراتژی صادرات است که اشاره به تطبیق محصول با فرهنگ مشتریان دارد و مبتنی بر نیازهای مشتریان است که منجر به بهبود عملکرد صادراتی شرکت، میشود. البته برخی از محققان نتایجی برخلاف این گرفتهاند. جنبهی دیگر استراتژی صادرات، انتخاب تنوع در مقابل تمرکز جغرافیایی است. تمرکز بازار صادرات از طریق تمرکز بر روی تلاشهای بازاریابی در تعداد محدود بازارهای کلیدی و گسترش تدریجی در بازارهای جدید در طول زمان محقق میشود. در حالی که تنوع بازار صادرات به عنوان ورود سریع به تعداد زیادی از بازارها و تخصیص تلاشهای بازاریابی در میان بازارهای مختلف، معرفی میشود (کاتسیکیا[۱۵] و همکاران، ۲۰۰۵، ص ۵۸).
- تعیین کننده های خارجی
تعیین کننده های خارجی عملکرد صادراتی شرکت عبارتند از: محیط شرکت و صنعت.
- محیط شرکت
تاثیر محیط شرکت بر موفقیت صادرات تایید شده است. محیط دارای جنبههای مختلفی است. برای مثال: محیط نهادی میتواند سه نوع فشار نهادی از نوع تقلیدی، هنجاری و قانونی را بر شرکت وارد کند. در واقع، قوانین و مقررات دولتها به عنوان یک فشار نهادی قانونی عمل می کند. محیط مالی نیز میتواند عامل تاثیرگذار دیگری باشد که در آن نرخهای تبدیل ارز و نوسانات میتواند بر عملکرد صادراتی شرکت تاثیر بگذارد (هاهتی و همکاران، ۲۰۰۵، ص ۱۲۵).
- صنعت
در مبحث صنعت، عوامل تعیین کنندهی متفاوتی بر عملکرد صادرات تاثیر میگذارد. محدودیتهای صادراتی متعددی در زمینههای تجاری، سیاسی، مالی و قانونی مرتبط با صنعت، دستیابی به بازار را برای صادرکنندگان مشکل میکنند. رقابت میان شرکتهای موجود، موانع و میزان ورود شرکتهای جدید و کالاهای جایگزین در آن صنعت میتواند عواملی تاثیرگذار باشند. ژائو و زو[۱۶] (۲۰۰۲)، از رقابت میان شرکتهای موجود در صنعت، به عنوان میزان متمرکز بودن صنعت یاد کردهاند، به طوری که میتواند تاثیرات منفی بر روی عملکرد صادراتی شرکت، داشته باشد (ژائو و زو، ۲۰۰۲، ص ۵۳).
در حالت کلی دو رویکرد بر حسب عوامل تعیین کننده عملکرد صادرات وجود دارد:
- بر پایه ی عوامل اولیه تولید
رویکردی است که مزیت نسبی بنگاهها براساس عوامل اولیه تعیین میشود. در این حالت مزیت نسبی از طریق وجود انحصار طبیعی، بر پایهی فراوانی عوامل اولیه تولید و ثبات فناوری بنا شده است.
- بر پایه فناوری و روابط
رویکردی است که مزیت نسبی بر پایهی کیفیت محصولات بنگاهها و نحوه برقراری رابطه با خریداران، قرار میگیرد. در این رویکرد صادرات روی سرمایه گذاری بنگاهها در بهکارگیری فناوریهای جدید و ایجاد رابطهای مستحکم و بلندمدت با مشتریان، منجر به توسعهی محصولات جدید و بهبود عملکرد صادراتی خواهد شد (اوزلی کلیک[۱۷] و همکاران، ۲۰۰۰، ص ۱۱۳).
[۱] Seringhaus and Rosson
[۲] Cavusgil
[۳] Seringhaus and Rosson
[۴] Katsileas
[۵] Czinkota
[۶] Aabey and Slater
[۷] Gencturk and Kotabe
[۸] Moen
[۹] Knight and Cavusgil
[۱۰] Wilkinson and Brouthers
[۱۱] Spence
[۱۲] Leonidou
[۱۳] Cavusgil and Zou
[۱۴] Haahti
[۱۵] Katsikea
[۱۶] Zhao and Zou
[۱۷] Ozliclik
متن فوق تکه ای از این پایان نامه بود
برای دیدن جزئیات بیشتر ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید:
