آموزش جرأت­ورزی

برنامه آموزش جرأت­ورزی بدین منظور طرح ریزی می­شود تا عقاید و رفتارهای جرأت­مندانه افراد را بهبود بخشد به طوری که آن­ها بتوانند با دیدی بهتر به خود نگریسته، به خود اعتمادی برسند، به طور مناسب عواطف و تفکرات فردی خود را نشان دهند و در نتیجه روابط میان فردی مؤثرتری را با دیگران برقرار نمایند(آلبرتی و امونز[۱]، ۲۰۰۱؛ لاندازابل[۲]، ۲۰۰۱؛ وستون و ونت[۳]، ۱۹۹۹). هدف آموزش قاطعیت یا جرأت­ورزی، یاد دادن هنر ارتباط عمیق با دیگران، برخورد جدی با کار، زندگی و تسلط بر خویش است. این آموزش به طور گسترده­ای برای سنین مختلف و پیش­زمینه­های متفاوت مورد استفاده قرار گرفته است. تأثیر مثبت آن روی قاطعیت، عزت­نفس، خود، تعاملات بین فردی، مهارت­های ارتباطی و اعتماد بین زوجین و نیز کاهش میزان اضطراب اجتماعی دیده شده است(صاحب الزمانی، ۱۳۸۸). ولپی[۴](۱۹۵۸)، اولین کسی بود که اصطلاح جرأت­ورزی(ابراز وجود) را به کار برد و اصل بازداری دو جانبه رامطرح ساخت. هدف آموزش جرأت­ورزی این است که به افراد کمک کند تا دیدشان را نسبت به خود تغییر دهند، ابراز وجودشان را افزایش دهند، به طور معقولی خلق و خو و افکارشان را بیان کنند و از این طریق بر اعتماد به نفس خود بیفزایند(همان منبع: ۴). آموزش جرأت­ورزی بر اساس این فرضیه عمل می­کند که داشتن روابط بین فردی سالم در انسجام و تکامل شخصیتی فرد نقش اساسی دارد. بک بر اساس تحقیقات رابرت آلبرتی که در زمینه قاطعیت درمانی شهرت جهانی دارد، چنین اظهار می­نماید: آموزش قاطعیت به نام­های یادگیری مهارت­های اجتماعی و رفتار درمانی در زمینه قاطعیت شناخته شده و بر اساس تئوری گشتالت پایه گذاری گردیده است(محبی و همکاران، ۱۳۸۸). کاپلان و سادوک در زمینه آموزش قاطعیت چنین اظهار می­دارند که قاطعیت درمانی یکی از آموزش­های مهارت اجتماعی است که به فرد آموزش می­دهد چگونه در موقعیت­های مختلف اجتماعی به صورت مناسب واکنش نشان داده، عقیده و نقطه نظرات خود را به روشی پذیرفته شده ابراز دارد(همان منبع).

آموزش ابراز وجود یک شیوه مداخله­ی ساخت یافته­ای است جهت بهبود اثر بخشی روابط اجتماعی و از این روش برای درمان اختلال­ها، اضطرابی و ترس­های مرضی در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان استفاده می­شود. این رویکرد خاص، صرفاً برای افرادی که مشکلات بالینی دارند به کار برده نمی­شود بلکه در حد وسیع در دنیای روابط انسانی از قبیل: آموزش و پرورش، بازار کار، اقتصاد، تولید و تجارت به ویژه در حوزه­های فروش و مدیریت نیز مورد استفاده قرار می­گیرد(فلاح زاده، ۱۳۸۸). برنامه­های آموزشی متعددی برای گروه­های سنی و مسائل مختلف وجود دارد. ریشه اصلی آنها به ظهور رفتار درمانی در عرصه روان­شناسی برمی­گردد. هدف به کارگیری تکنیک­های متعدد در آموزش ابراز وجود معطوف بر افزایش بهبودی روابط اجتماعی، احقاق حقوق و نهایتاً افزایش سلامت روانی و رضایت شخصی می­باشد(طباطبایی، ۱۳۷۸: ۳). فرایند­های سازگاری در زمینه ارتباطات مفید اجتماعی شکل می­گیرد و اجتماعی شدن و یادگیری مهارت­های جرأت­ورزی زمینه افزایش سازگاری را فراهم می­نماید. تحقیقات گوناگون نشان می­دهد که بین کمبود مهارت­های اجتماعی و بروز اختلالات رفتاری در آینده رابطه وجود دارد(ثابتی و شهینی ییلاق، ۱۳۷۷).

آموزش جرأت­ورزی یک روش چند محتوایی رفتاری است و اجزای درمانی آن عبارتند از راهنمایی[۵]، ایفای نقش[۶]، الگوسازی[۷]، پس­خوراند[۸]، تمرین و مرور رفتاری[۹] به صورت تجسمی و عینی(بیان زاده و همکاران، ۱۳۸۲). آموزش جرأت­ورزی تکنیکی است که از طریق آن افراد می­آموزند که چگونه آرام باشند و در موقعیت­های متفاوت اجتماعی به طور مناسب و خوشایند، ارتباط برقرار سازند(تیلور[۱۰]، ۱۹۹۵). اولین بار سالتر[۱۱](۱۹۹۱)، به درمان اضطراب با روش آموزش مهارت جرأت­مندانه پرداخت. تأکید وی در این روش بر بیان احساسات، اظهار عقیده مخالف، پذیرش و تمجید از طرف دیگران و استفاده از ضمیر من و حاضر جوابی بوده است(محمودی عالمی و همکاران، ۱۳۸۳). روش­های متعددی برای درمان اضطراب جهت افزایش عملکردهای تحصیلی و شغلی وجود دارد که یکی از آن­ها آموزش مهارت­های جرأت­ورزی است(عباس­نیا، ۱۳۷۹). به نظر می­رسد وجود همزمان قاطعیت پایین و اضطراب بالا در دانش آموزان باعث اختلال در عملکرد تحصیلی، وقفه در یادگیری، تضعیف توانایی و عدم شکوفایی استعدادهایشان شده و نه تنها سلامت روان آن­ها را به خطر می­اندازد بلکه آنان را از یک زندگی سالم و شکوفا محروم می­کند(شریفی راد و همکاران، ۱۳۹۰). جرأت­ورزی به علت نتایج مثبتی که به همراه دارد یک رفتار باارزش محسوب می­شود، نتایجی از قبیل: افزایش مهارت­های رهبری، افزایش رضایت شغلی، دستیابی به استقلال واقعی، موقعیت حرفه­ای، قدرت و اختیار، اجتناب از اهمال و مسامحه در مراقبت از بیمار، کاهش استرس شغلی، افزایش کارایی در زمان تغییر شرایط و آگاهی و بینش وسیع­تر راجع به عواملی که در سبک­های پاسخ­گویی ضروری می­باشد(تقوی لاریجانی، ۱۳۸۸).

(فروتن، ۱۳۸۰)، در تحقیق خود اشاره کرد برنامه­های آموزش مهارت­های اجتماعی که زیر مجموعه­ای از آموزش مهارت­های زندگی هستند در موارد زیر تأثیر دارد:

• رفتارهای اجتماعی مثبت در مدارس(تعامل اجتماعی مثبت بین همسالان)
• افزایش حمایت همسالان
• افزایش توانایی حل مسأله
• خود خواهی
• کاهش خشم، اضطراب، افسردگی، عزت­نفس، کم رویی، رفتار بزهکارانه

[۱] – Alberti and Emmons

[۲] – Landazabal

[۳] – Weston and Went

[۴] – Wolpe

[۵]  -guidance

[۶]  -role playing

[۷]  -modeling

[۸]  -feed back

[۹]  -behavioral rehearsal

[۱۰] – Taylor

[۱۱] – Salter

 متن فوق تکه ای از این پایان نامه بود

برای دیدن جزئیات بیشتر ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید:

متن کامل