تحریم

تحریم ممکن است در یکی از معانی زیر بکار رود:

تحریم به معنی سوره در قرآن.

تحریم یا بایکوت درعلوم سیاسی، فعالیتی اعتراضی در شکل خودداری از انجام یک کار، مانند تحریم انتخابات، تحریم بازی­های المپیک.

تحریم نوعی جریمه که با هدف واداشتن تحریم شونده به اطاعت از قانون صورت می­گیرد، مانند تحریم­ها علیه ایران.

 تحریم در فقه به معنی حرام اعلام کردن، مانند نهضت تنباکو.

تحریم انواع گوناگونی دارد که می توان به تحریم اقتصادی، فرهنگی، علمی، سیاسی، نظامی، فنی و … اشاره کرد. مهم­ترین نوع تحریم را تحریم اقتصادی می­دانند. در گذشته بسیاری از صاحب نظران تحریم اقتصادی را مکمل حمله­ی نظامی می دانستند ولی امروزه تحریم اقتصادی، خود به عنوان یکی ابزار اساسی محسوب می­شود.

2-1  تحریم اقتصادی

پيش از هر بحثي در باب تحريم اقتصادي ابتدا بايد به اين دو نكته توجه داشت كه تحريم اقتصادي با چه هدفي اعمال مي شود و از منظر هدف، آيا تحريم­هاي اقتصادي موفقيت آميز بوده­اند يا خير؟ بنا به تعريف تحريم­هاي اقتصادي عبارتند از دستكاري در روابط و همكاري­هاي اقتصادي به منظور تامين اهداف سياسي. در واقع تحريم اقتصادي يك ابزار سياست خارجي است كه اين امكان را فراهم مي­آورد كه كشور يا كشورهايي مقاصد سياسي خود را نسبت به كشور هدف به هنگام بروز اختلاف اعمال كنند.

تحریم اقتصادی به نوعی به‌کارگیری ابزارهای حقوقی برای منافع سیاسی در حوزه­ی اقتصاد است و تحریم­گران با پوشش­های حقوقی از طریق نهادهای بین المللی در پی بهره­گیری­های سیاسی- اجتماعی هستند و در این راستا از فشار اقتصادی بر کشورها یا مناطق استفاده می­کنند. این فشار از یک سو موجب نارضایتی داخلی مردم از حکومت گردیده و از سوی دیگر انزوای کشورها را در جامعه­ی بین­الملل موجب می­شود و با توجه به یکپارچگی اقتصادی کشورها، چنین مقوله­ای می­تواند زمینه­ی آسیب­های جدی به کشورهای مورد تحریم از جمله تورم و بیکاری، کاهش تولید، کاهش امید به زندگی در مردم و … را به بار آورد.

2-1-1 تحريم­هاي اقتصادي از جهت هدف، دو نوع هستن

اول، تحريم اقتصادي به منظور بي­ثبات كردن رژيم سياسي كشور هدف است كه در واقع برگرفته از تضاد در منافع استراتژيك كشور تحريم­كننده و كشور هدف مي باشد. اين نوع تحريم براي تغيير رژيم كشور هدف است.

دوم، تحريم اقتصادي براي تغيير رفتار سياسي يا اقتصادي كشور هدف صورت مي­گيرد. اين نوع تحريم به مراتب ملايم­تر از نوع اول است.

زماني كه كشورها به دنبال تغيير رژيم يك كشور هستند، تحريم نوع اول اعمال مي شود با اين هدف که لطمه­اي سنگين به منافع كشور هدف وارد آيد. در واقع در اين نوع تحريم، عملا تحريم اقتصادي جايگزين جنگ و گزينه ماقبل جنگ تلقي مي­شود.

2-1-2 ابعاد نظری تحریم

تحریم اقتصادی عبارت از یک سلسله سیاست‌های برنامه‌‌ریزی شده یک دولت برای محدود کردن مناسبات اقتصادی(به طورکل) با دولتی دیگر، به منظور دستیابی به اهداف سیاسی و اقتصادی خود است. تحریم‌ها می‌توانند به طور یک‌جانبه، چند‌جانبه و یا براساس قطعنامه‌های بین‌المللی اعمال شوند. تحریم بین‌المللی مستلزم صدور قطعنامه­ی سازمان ملل است؛ اما در تحریم چندجانبه معمولاً چند کشور برای اعمال تحریم علیه یک کشور دیگر با هم توافق می‌کنند. در تحریم یک­جانبه نیز یک کشور به تنهایی علیه کشور دیگر وارد عمل می‌شود. دو مورد اخیر مستلزم صدور قطعنامه­ی شورای امنیت[1] نیست و توافق کشورها زمینه­ی تحریم را فراهم می‌کند. اگر در یک تحریم چند جانبه یا بین‌المللی یک حلقه­ی ضعیف وجود داشته باشد کل تحریم ضعیف می‌شود، زیرا استحکام کلی یک رشته زنجیر به مقاومت ضعیف‌ترین حلقه­ی آن بستگی دارد.

در تحریم‌های بین‌المللی، اغلب پیش از اعمال تحریم کامل مجموعه‌ای از اقدامات صورت می‌گیرد که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

– تشویق یا ترغیب از طریق مذاکره­ی دو جانبه؛

– اعلام عمومی و هشدار برای آگاه کردن کشور مورد نظر؛

– مشاوره با متحدین برای ایجاد ائتلاف؛

– آغاز تحریم‌های غیر اقتصادی:

الف) لغو جلسات چندجانبه بین‌المللی در کشور مورد تحریم

ب) لغو اعطای روادید به مسئولین کشور مورد تحریم

ج‌) کاهش روابط دیپلماتیک با کشور مورد تحریم

د‌) عدم اعطای تسهیلات و کمک‌های مالی

ه‌) قطع ارتباطات مختلف

 3-1-2تفاوت عمده­ی تحریم‌ها از سه جنبه است:

1- هدف

2- مخاطب

3- روش

تحریم­ها بر اساس اهداف به دو نوع تقسیم می شوند؛

تحریم با هدف استراتژیک؛ در این حالت، منافع استراتژیک یک کشور در خطر قرار دارد، که در این صورت تحریم جایگزین جنگ می‌شود (هزینه‌اش از جنگ کمتر است)؛

تحریم با هدف تغییر رفتار؛ در این حالت، تحریم همه‌جانبه نخواهد بود و تغییر رژیم و بی‌ثبات کردن آن مورد نظر نیست.

در ادبیات مربوط به این موضوع هم­چنین تحریم‌ها را به لحاظ روش به دو نوع تقسیم می‌کنند؛

1- اجباری

از نظر هدف، تحریم‌های اجباری تغییر رفتار را دنبال می‌کنند، بنابراین، در اینجا مخاطب رژیم است و روش آن هم علنی است.

2- مداخله‌جویانه

در تحریم مداخله‌جویانه، هدف بی‌ثبات‌سازی و یا تغییر رژیم است، مخاطب مردم می‌باشند و روش‌ آمیزه‌ای از روش‌های رسمی علنی و پنهانی است.

در هر کدام از این دو روش، تحریم مبتنی بر نظریه­ی وابستگی است. با این حال، دو رویکرد نسبت به وابستگی وجود دارد:

اول وابستگی مارکسیستی، که بین آسیب‌پذیری اقتصادی و ناآرامی‌های اجتماعی رابطه‌ای مستقیم برقرار می‌کند (هر میزان که یک کشور آسیب‌پذیری اقتصادی‌اش بیشتر باشد، در صورت اعمال فشار، ناآرامی اجتماعی‌ بیشتری در آن رخ می‌دهد).

یکی از ارکان سازمان ملل متحد است که وظیفه­ی پاسداری از امنیت و صلح بین‌المللی را به عهده دارد. بر اساس منشور سازمان ملل متحد، حیطه­ی قدرت شورای امنیت شامل اعزام نیروهای پاسدار صلح، تصویب تحریم‌های بین‌المللی، و اعطای اجازه استفاده از نیروی نظامی علیه کشورهای متخاصم است. تصمیم‌های این شورا به صورت قطعنامه‌های شورای امنیت اعلام می‌شود.

دانلود متن کامل پایان نامه فوق در این لینک از سایت ارشدها

لینک بالا اشتباه است

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید

       

:: بازدید از این مطلب : 588